| สมัญญาภิธาน | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| แสดงชื่ออักษรที่เป็นสระที่เป็นสระและพยัญชนะ พร้อมทั้งฐานกรณ์ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ๑. | เนื้อความของถ้อยคำทั้งปวง ต้องกำหนดรู้ได้ด้วยอักขระ เมื่อเข้าใจเรื่องอักขระไม่ดี ก็เข้าใจเนื้อความที่ถูกต้องได้ยาก | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ๒. | เสียง (คำพูด) ก็ดี ตัวหนังสือก็ดี ชื่อว่า อักขระๆ แปลว่า ไม่รู้จักสิ้นไปอย่างหนึ่ง ไม่เป็นของแข็งอย่างหนึ่ง | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ๓. | อักขระในภาษาบาลี มี ๔๑ ตัว แบ่งเป็นสระ ๘ ตัว พยัญชนะ ๓๓ ตัว คือ อ อา อิ อี อุ อู เอ โอ, ก ข ค ฆ ง, จ ฉ ช ฌ , ฏ ฑ ฒ ณ, ต ถ ท ธ น, ป ผ พ ภ ม, ย ร ล ว ส ห ฬ อํ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๑. | อักขระอันเหลือจากสระ มี ๓๓ ตัวมี ก เป็นต้น มี อํ (นิคคหิต) เป็นที่สุด ชื่อว่า พยัญชนะ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๒. | พยัญชนะแปลว่า ทำเนื้อความให้ปรากฎ เช่น โอ เมื่อผสมกับ กฺ เป็น โก มีความหมายว่า ใคร,อะไร ฯลฯ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๓. | พยัญชนะมีชื่อว่า นิสสิต เพราะพยัญชนะออกเสียงตามลำพังเหมือนสระไม่ได้ ต้องอาศัยสระจึงออกเสียงได้ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๔. | ดังนั้น การเขียนพยัญชนะแบบไม่มีสระเป็นที่อาศัย จึงมี . (จุด) อยู่ข้างล่าง เช่น กฺ ขฺ คฺ ฆฺ งฺ ฯลฯ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๕. | การเขียนพยัญชนะที่มีสระเป็นที่อาศัย จะไม่เห็น . (จุด) อยู่ข้างล่าง เช่น ก กา กิ กี กุ กู เก โก ฯลฯ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๖. | พยัญชนะจัดเป็น ๒ พวก คือ วรรค ๑ , อวรรค ๑ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๗. | พยัญชนะวรรคจัดเป็น ๕ วรรคๆ ละ ๕ ตัว จึงมี ๒๕ ตัว คือพยัญชนะวรรคจัดเป็น ๕ วรรคๆ ละ ๕ ตัว จึงมี ๒๕ ตัว คือ ก ข ค ฆ ง เรียกว่า ก วรรค จ ฉ ช ฌ เรียกว่า จ วรรค ฏ ฑ ฒ ณ เรียกว่า ฏ วรรค ต ถ ท ธ น เรียกว่า ต วรรค ป ผ พ ภ ม เรียกว่า ป วรรค พยัญชนะเหล่านี้ เรียกว่า พยัญชนะวรรค เพราะเกิดเป็นหมู่เป็นพวกในฐานเกิดที่เดียวกัน | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๘. | พยัญชนะอวรรค ๘ ตัว คือ ย ร ล ว ส ห ฬ อํ เรียกว่า พยัญชนะอวรรค เพราะเกิดไม่เป็นหมู่เป็นพวกในฐานเกิดเดียวกัน | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๙. | พยัญชนะ คือ อํ เรียกว่า นิคคหิต แปลว่า กดสระ คือเวลาอ่านจะออกเสียงทางจมูก ไม่ให้อ้าปากกว้างตามปกติ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
๑๐. | พยัญชนะ คือ อํ ตามสาสนโวหาร เรียกว่า อนุสาร คือไปตามสระ คือ นิคคหิต นี้ ต้องไปตามหลังสระรัสสะ คือ อ อิ อุ เท่านั้น เช่น อหํ เสตุ ํ อกาสึ ฯ
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
กรณ์ | ||||
| กรณ์ คือ อวัยวะสำหรับทำเสียง โดยให้กรณ์กระทบกับฐาน กรณ์มี ๔ คือ | ||||
| ๑) | ชิวฺหามชฺฌํ | ท่ามกลางลิ้น | ||
| ๒) | ชิวฺโหปคฺคํ | ถัดปลายลิ้นเข้ามา | ||
| ๓) | ชิวฺหคฺคํ | ปลายลิ้น | ||
| ๔) | สกฏฺานํ | เอาฐานเกิดของตนเป็นกรณ์ | ||
| ชิวฺหามชฺฌํ ท่ามกลางลิ้นเป็นกรณ์ของอักขระที่เป็นตาลุชะ, ชิวฺโหปคฺคํ ถัดปลายลิ้นเข้ามา เป็นกรณ์ของอักขระที่เป็นมุทธชะ, ชิวฺหคฺคํ ปลายลิ้น เป็นกรณ์ของอักขระที่เป็นทันตชะ, สกฏฺานํ ฐานของตนเป็นกรณ์ของอักขระที่เหลือ | ||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
